Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, kısa çalışma ödeneğinin Nisan, Mayıs ve Haziran aylarını kapsayacak şekilde uzatılacağını açıkladı.
Erdoğan, turizm sektörü temsilcileriyle yaptığı görüşmenin ardından “Toplantımız esnasında sektör temsilcilerimizin talepleri doğrultusunda tüm sektörler için geçerli olmak üzere nisan, mayıs ve haziran aylarını kapsayacak şekilde kısa çalışma ödeneği uygulamasına devam edilme kararı aldık” dedi.
Koronavirüs salgınının işletmeler üzerinde yarattığı ekonomik sıkıntıları hafifletmek üzere alınan önlemler kapsamında kısa çalışma ödeneği uygulamasından yararlanmanın koşulları da hafifletilmişti.
Pandemi nedeniyle getirilen bu uygulamanın süresi Mart ayında sona erdi. Ancak aralarında Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin (TOBB) de olduğu çok sayıda sivil toplum kuruluşu sürenin uzatılması çağrısı yapıyordu.
Erdoğan’ın açıklamasının ardından işveren örgütleri ve esnaf temsilcileri kararı memnuniyetle karşıladıklarını duyurdu.
Anadolu Ajansı’nın derlediği verilere göre, kısa çalışma ödeneği kapsamında 3,7 milyon kişiye 2020’de 27 milyar TL, 2021’in ilk iki ayında da 5 milyar TL ödeme yapıldı.
Kısa çalışma ödeneğinin finansmanını sağlandığı İşsizlik Sigortası Fonu’nun 2020 yılındaki toplam 38,3 milyar TL’lik giderinin 27 milyar TL’si kısa çalışma ödeneğine gitti. Fon, 2020’de yaklaşık 30 milyar TL zarar etti.
Kısa çalışma ödeneği nedir?
Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) kısa çalışma ödeneğini şu şekilde tanımlıyor:
Genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması veya süreklilik koşulu aranmaksızın işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen en az dört hafta süreyle durdurulması hallerinde, işyerinde üç ayı aşmamak üzere sigortalılara çalışamadıkları dönem için gelir desteği sağlayan bir uygulama.
Kısa çalışma ödeneği nasıl hesaplanıyor?
Kısa çalışma ödeneği tutarı; sigortalının son 12 aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının yüzde 60’ı olarak belirleniyor. Bu şekilde hesaplanan kısa çalışma ödeneği tutarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde 150’sini geçemiyor.
Bu kapsamda, işçilerin çalışmadıkları günler için ödeme yapılıyor, tamamen faaliyetin durdurulması halinde yapılan ödemeler her halükarda üst sınır olan 4380,99 TL’yi aşamıyor.
Son 12 ay asgari ücret alanlar için kısa çalışma ödeneği brüt kazancın yüzde 60’ı. Yani günde 53, ayda 1593 lira. Binde 7,59 damga vergisi kesintisi sonrası asgari ücretlinin hesabına yatan net kısa çalışma ödeneği günde 52,60, ayda 1580 lira oluyor.
Kısa çalışma kapsamında hangi hizmetler sağlanıyor?
- İşçilere kısa çalışma ödeneği ödenmesi
- Genel Sağlık Sigortası primleri ödenmesi
Bir işyerinde kısa çalışma uygulanması için ne yapılması gerekiyor?
İşverenin; genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle işyerindeki çalışma süresinin önemli ölçüde azaldığı veya durduğu yönünde İŞKUR’a başvuruda bulunması ve iş müfettişlerince yapılan uygunluk tespiti sonucu işyerinin bu durumlardan etkilendiğinin tespit edilmesi gerekiyor.
İşçi kısa çalışma ödeneğinden nasıl yararlanıyor?
- İşverenin kısa çalışma talebinin iş müfettişlerince yapılacak inceleme sonucu uygun bulunması
- Kısa çalışmaya tabi tutulan işçinin kısa çalışmanın başladığı tarihte çalışma sürelerini ve prim ödeme şartlarını sağlamış olması (Covid-19 etkisiyle yapılan kısa çalışma başvurularında, son 60 gün hizmet akdine tabi olmak kaydıyla son 3 yıl içinde 450 gün prim ödemiş olması)
- İş müfettişlerince yapılacak inceleme sonucu kısa çalışmaya katılacaklar listesinde işçinin bilgilerinin bulunması halinde;
- Prim ödeme şartını sağlamadığı için kısa çalışma ödeneğine hak kazanamayanların daha önce çeşitli nedenlerle kesilmiş (yeni işe başlama vs.) son işsizlik ödeneği hak sahipliğinden varsa kalan süre kısa çalışma süresini geçmemek üzere kısa çalışma ödeneği olarak ödeniyor.
Şimdiye kadar kaç kişi yararlandı?
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk’un açıklamasına göre bu dönemde kısa çalışma ödeneği kapsamında 3 milyon 575 bin 9 çalışan için toplam 16 milyar 578 milyon 955 bin 700 lira ödeme yapıldı.
Ücretsiz izne ayrılanlar ve iş akdi feshedilenler için sağlanan nakdi ücret desteğinden de 1 milyon 901 bin 212 çalışan yararlandı.
Toplam ödeme miktarı 3 milyar 611 milyon 536 bin 114 liraya ulaştı.
Ayrıca 775 bin 252 kişi, bu dönemde toplam 3 milyar 128 milyon 712 bin 413 lira işsizlik ödeneği aldı.
